Maciejowa (Gorce)

Maciejowa (815 m) – szczyt w Gorcach. Położony jest w długim grzbiecie biegnącym od Turbacza na północny zachód do Rabki-Zdroju. Znajduje się w tym grzbiecie pomiędzy Tatarowem (710 m) i Wierchową (940 m), jego stoki opadają do dolin potoków Poniczanka oraz Słonka. Na północnym stoku znajduje się zespół wyciągów narciarskich, z których najdłuższy dociera w pobliże wierzchołka.

Przez szczyt przebiega znakowany na czerwono Główny Szlak Beskidzki im. Kazimierza Sosnowskiego. Na szczycie kończy się też czarny szlak rozpoczynający się w Rabce-Zdroju na Plasówce. Grzbiet Maciejowej oraz północne zbocza są odsłonięte (polana Maciejowa). Roztaczają się z niej szerokie widoki na Babią Górę, Pasmo Polic oraz Beskid Makowski.

Około 1 km na południowy wschód od szczytu, na wysokości 852 m n.p.m., znajduje się Bacówka PTTK na Maciejowej.

Szlaki turystyki pieszej

czerwony: Rabka-Zdrój – Maciejowa – Stare Wierchy – Obidowiec – Turbacz. Czas przejścia: z Rabki 1.30 h (↓ 1 h), ze Starych Wierchów 1.10 h (↑ 1.25 h).

czarny: Rabka-Zdrój (Plasówka) – Maciejowa. Czas przejścia 55 min, ↓ 40 min.

Stare Wierchy

Stare Wierchy – polana i szczyt w Gorcach. Znajdują się w głównym grzbiecie odchodzącym od Turbacza na zachód, na obrzeżach enklawy Gorczańskiego Parku Narodowego. Na polanie, na wysokości 973 m znajduje się schronisko PTTK na Starych Wierchach. Po zachodniej stronie polany znajduje się kulminacja o wysokości 969 m, często na mapach zaznaczana jako szczyt.

Dawniej przez polanę Stare Wierchy prowadziła kołowa droga ze Szczyrzyca przez Mszanę Dolną, Porębę Wielką, Obidową i Klikuszową do Nowego Targu. Był to fragment drogi z Krakowa na Węgry, cała droga nosiła nazwę Drogi Królewskiej. O drodze tej wspominają dokumenty z 1255. Za przejazd nią pobierano myto. Dla podróżnych działała na Starych Wierchach karczma, często była ona odwiedzana przez zbójników. Według podań ludowych właściciela karczmy "chłopcy zza bucka" (jak nazywano zbójników) związali łańcuchem i utopili w potoku[2]. Rozległa polana jeszcze w 2008 była użytkowana rolniczo.

Z polany widoki na Tatry i Babią Górę. Na polanie znajduje się duże skrzyżowanie szlaków turystycznych.

Wznosząca się na grzbiecie po zachodniej stronie polany kulminacja Stare Wierchy to zupełnie niewybitne wypiętrzenie w grzbiecie, ma jednak znaczenie topograficzne – od głównego grzbietu Turbacza, który biegnie w południowo-zachodnim kierunku do Przełęczy Sieniawskiej odgałęzia się tutaj w północno-zachodnim kierunku drugi grzbiet, który biegnie do Rabki-Zdroju.

Szlaki turystyki pieszej

szlak turystyczny czerwony Rabka-Zdrój – bacówka PTTK na Maciejowej – Stare Wierchy. Czas przejścia 2:20 h, ↓ 2:15 h

szlak turystyczny czerwony Stare Wierchy – Obidowiec – Turbacz. Czas przejścia 2:15 h, ↓ 1.50 h

szlak turystyczny niebieski Kulakowy Wierch (Obidowa) – Skałka – Jaworzyna – Stare Wierchy. Czas przejścia 1:30 h, ↓ 1:10 h

szlak turystyczny zielony Nowy Targ Kowaniec – Bukowina Obidowska – Obidowa – Stare Wierchy. Czas przejścia 2 h, ↓ 1:20 h

szlak turystyczny zielony Koninki – Tobołów – Obidowiec – Groniki – Stare Wierchy. Czas przejścia 2:25 h, ↓ 1:40 h

szlak turystyczny żółty Rabka Zaryte – Olszówka – Polanki – Stare Wierchy. Czas przejścia 3:45 h, ↓ 3 h

Turbacz

Turbacz – najwyższy szczyt Gorców, znajdujący się w centralnym punkcie pasma i tworzący potężny rozróg. Według większości źródeł ma wysokość 1310 m, ale niektóre podają 1314 m. Zbudowany jest z fliszu karpackiego.

Z Turbacza odbiega siedem górskich grzbietów:

1. Pasmo Gorca we wschodnim kierunku. Od pasma tego na Kiczorze odgałęzia się boczny grzbiet, który poprzez Przełęcz Knurowską przechodzi w długie Pasmo Lubania. 2. grzbiet Mostownicy i Kudłonia w północno-wschodnim kierunku 3. grzbiet Turbaczyka w północnym kierunku 4. grzbiet Suchego Gronia w północno-zachodnim kierunku 5. grzbiet Obidowca ciągnący się na zachód do Przełęczy Sieniawskiej 6. grzbiet Średniego Wierchu, również w zachodnim kierunku 7. grzbiet Bukowiny Obidowskiej w południowo-zachodnim kierunku. Odgałęzia się od niego grzbiet Bukowiny Waksmundzkiej

Sam wierzchołek Turbacza znajduje się poza Gorczańskim Parkiem Narodowym, którego granica przebiega po wschodniej oraz po północnej stronie szczytu.

Historia: Góra już w XIX w. była celem turystycznych wypraw. Seweryn Goszczyński tak opisuje ją w swoim "Dzienniku Podróży do Tatrów": Widok z Turbacza na wszystkie strony przecudny, obszarem, który zajmuje i bogactwem rozmaitości. Nie miałem jeszcze w swym życiu podobnego widoku.

Sam szczyt Turbacza niczym nie wyróżnia się w dużej, szczytowej kopule. Otoczony był gęstym lasem świerkowym, przez co był pozbawiony widoków; stoi na nim kamienny obelisk oraz żelazny krzyż z datami 1945–1985. Dawniej wierzchołek był bezleśny i rozciągały się z niego szerokie widoki. W 1832 można było przez lunetę zobaczyć Kraków. Od kilku lat, po zniszczeniu lasu, z wierzchołka znowu rozciąga się widok w kierunku północnym i zachodnim. Dla większości turystów nazwa Turbacz kojarzy się ze stojącym na rozległej polanie Wolnica (część Hali Długiej) budynkiem schroniska PTTK na Turbaczu.

Stoki Turbacza były w czasie II wojny światowej i po jej zakończeniu świadkiem wielu walk partyzanckich. Tutaj swoje kryjówki miały oddziały, a schronisko było ważnym miejscem kontaktowym i azylem dla ukrywających się patriotów. Najbardziej znana jest, związana ściśle z Turbaczem, postać Józefa Kurasia, ps. Orzeł, a potem ps. Ogień, legendarnego partyzanta i dowódcy walczącego najpierw przeciwko Niemcom, a potem radzieckim komunistom.

Turystyka: Położone pod szczytem, na wysokości 1283 m schronisko PTTK na Turbaczu to okazały kamienny budynek o dwóch prostopadłych skrzydłach z arkadowym wejściem i strzelistym dachem z mansardami, krytym gontem (ponad 100 miejsc noclegowych), otwarty w 1958 roku (projekt: Anna Górska)[7]. W pobliżu schroniska znajduje się przekaźnik RTV i telefonii komórkowej. Sam szczyt Turbacza znajduje się 5 minut drogi od schroniska. Jest on mało popularny turystycznie w odróżnieniu od schroniska PTTK.

Przed schroniskiem największy w Gorcach węzeł szlaków turystycznych (co wiąże się ze zwornikowym charakterem masywu Turbacza); z tarasu przed wejściem roztacza się rozległa panorama Pienin i Tatr ponad wzniesieniami Pogórza Spisko-Gubałowskiego – od Tatr Bielskich z Hawraniem przez Tatry Wysokie z Łomnicą, Gerlachem, Wysoką i Świnicą po Tatry Zachodnie z Kasprowym Wierchem, Bystrą i Banówką.

Obok schroniska (niewielki, drewniany budynek w lesie) – otwarte w 1980 roku Muzeum Kultury i Turystyki Górskiej PTTK, eksponujące dzieje turystyki w Gorcach, historię schroniska na Turbaczu, opis działalności ruchu oporu podczas II wojny światowej oraz postać Władysława Orkana.

Na Turbaczu, przy zejściu szlakiem do Nowego Targu, obok tzw. Kaplicy Papieskiej na polanie Wisielakówka, w drugą niedzielę sierpnia rokrocznie odbywa się Święto Gór, na które przybywają pieszo przez góry górale czasami z bardzo odległych zakątków. Impreza przyciąga też rzesze turystów. Przez wiele lat msza tradycyjnie była odprawiana przez pochodzącego z Łopusznej, położonej u stóp Turbacza, nieżyjącego już ks. Józefa Tischnera. Na Wisielakówce znajduje się także pomnik pamięci żołnierzy wyklętych, odsłonięty 12 sierpnia 2012.

Przez Turbacz przebiega trasa maratonu rowerowego rozgrywanego corocznie w okresie letnim. Trasa prowadzi z Rabki Zdrój na Turbacz, który jest jednocześnie najwyższym punktem polskich maratonów MTB, a następnie trudnymi trasami z powrotem do Rabki.

Góra zaliczana jest do Korony Gór Polski.

Nazwa: W gwarach góralskich nazwa Turbacza jest określana jako: Turbac, Trubac, bądź Turboc. Według Władysława Maciejczaka nazwa etnicznie odnosiła się niegdyś jedynie do Hali Turbacz i została błędnie przeniesiona na szczyt, a prawidłowa nazwa ludowa brzmiała: "Kluczki" (odnotowana w księgach austriackich). Nazwa ta do dziś odnosi się do lasu znajdującego się po południowej stronie Gorców. Bywa także używana przez starszych Zagórzan odnosząc się do samego szczytu. Do końca XIX w. były używane takie nazwy jak: Niedźwiedź, Niedźwica, Niedźwiedzica. Powstały one na skutek błędu kartografów na mapie Galicji z 1790 roku. Kartografowie błędnie oznaczyli miejscowość: Niedźwiedź na miejscu Turbacza. Pod nazwą Niedźwiedź oraz innymi szczyt figurował jeszcze w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. Przy definicji szczytu w tym słowniku wspomina się także o lesie Kluczka i odrębnym ramieniu górskim o nazwie Turbacz (Wierchowa). Przypuszcza się że nazwa Turbacz ma korzenie wołoskie. Jedna z teorii mówi że pochodzi od rumuńskich słów: turba – "darń, torf". Istnieje też teoria według której pierwotnie określenie dotyczyło Potoku Turbacz i jest nazwą dokładnie wschodniorumuńską nawiązującą do słowa turbat – "wściekły", "szalony", "zmącony", "mętny". Wysunięte zostały także przypuszczenia że nazwa może pochodzić od gry na trembitach, według tej teorii słowa góralskie zaczynający się na: tr byłyby pierwotną wersją. Galeria - dzienń pierwszy | dzień drugi | dzień trzeci |

Obok schroniska duży węzeł szlaków turystycznych:

szlak turystyczny czerwony – czerwony Główny Szlak Beskidzki przez wierzchołek Turbacza, Obidowiec, Stare Wierchy, Jaworzynę Ponicką i Maciejową do Rabki-Zdroju

szlak turystyczny czerwony – czerwony Główny Szlak Beskidzki przez Przełęcz Knurowską i Pasmo Lubania do Krościenka

szlak turystyczny niebieski – niebieski przez Bukowinę Waksmundzką do Łopusznej

szlak turystyczny niebieski – niebieski przez Czoło Turbacza, Suchy Groń do Poręby Wielkiej (Koninki)

szlak turystyczny zielony – zielony przez Czoło Turbacza, Wierch Spalone i Turbaczyk, obok Orkanówki do Niedźwiedzia

szlak turystyczny zielony – zielony przez Bukowinę Waksmundzką do Kowańca w Nowym Targu

szlak turystyczny żółty – żółty przez Czoło Turbacza, Przełęcz Borek, Kudłoń i Gorc Troszacki do Lubomierza

szlak turystyczny żółty – żółty przez Bukowinę Miejską do Kowańca w Nowym Targu

Dla miłośnikom turystyki rowerowej proponujemy wycieczki po wyznakowanych szlakach (biały prostokąt z czarną sylwetką roweru).Szlaki rowerowe na terenie Parku zostały połączone ze szlakami rowerowymi gminy Niedźwiedź i Rabka. Umożliwia to zaplanowanie ciekawych wycieczek także poza granicami GPN. Prosimy pamiętać, że na terenie Parku dopuszczona jest wyłącznie turystyka rowerowa indywidualna tzn. do 5 rowerów i może odbywać się tylko po dopuszczonych do ruchu rowerowego szlakach. Trasy rowerowe w GPN należą do trudnych i wymagają odpowiednich umiejętności.

Mapka schematyczna szlaków rowerowych 

z Koniny - Polana Potasznia - Pasieka - Polana Hucisko w Koninkach z Koninek | z Koniny - Polana Hucisko - Potok Olszowy - Tobołów - Czarne Błota - Poręba Górna | z Koniny - Polana Hucisko - Potok Turbacz - Aniołka - Polana Szałasisko - Potok Olszowy | z Koniny - z Potaszni, Brukowaną drogą na przełęcz Borek i dalej niebieskim szlakiem do Rzek |

z Rabki - Stare Wierchy - Obidowiec - Turbacz - Polana Gabrowska - Kiczora – Zielenica-  przełęcz Knurowską (główny szlak beskidzki)

z Lubomierza-Rzek - Rzeki - Papieżówka - Polana Jaworzyna Kamienicka – Polana Gabrowska – Turbacz

z Ochotnicy - przełęcz Knurowska- Zielenica- Kiczora – Turbacz.

Rabka–Zdrój jest miastem uzdrowiskowym. Położone jest w województwie małopolskim, powiecie nowotarskim. Pod względem komunikacyjnym miasto położone jest na dwóch ważnych szlakach drogowych – Kraków Zakopane oraz Bielsko Biała Nowy Sącz. Na terenie Rabki–Zdrój zlokalizowany jest również Dworzec Kolejowy (trasa Kraków Zakopane).

Gorczański Park Narodowy miejsce niezapomnianych wycieczek w których mogą brać udział całe rodziny. Miejsce z niezliczonymi szlakami turystycznymi zlokalizowanymi pomiędzy szczytami gór, pięknymi halami, leśnymi wąwozami. Dla piechurów Gorce przygotowały piękne, widokowe panoramy oraz bardzo swoisty kontakt z naturą. Atrakcją mogą być również wycieczki rowerowe, sporty paralotniowe, wyścigi zaprzęgów psów.  

Parki Narodowe